www.eprace.edu.pl » zarzadzanie-bhp » Część teoretyczna » Integracja systemów zarządzania

Integracja systemów zarządzania

Zintegrowane Systemy Zarządzania to kilka współdziałających ze sobą i uzupełniających się podsystemów przedsiębiorstwa. W tym konkretnym przypadku mamy na myśli Systemy Zarządzania Jakością, Zarządzania Środowiskiem oraz Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy. Od niedawna zaczęto zauważać wzajemne przenikanie się tych systemów w organizacjach i dlatego powstała koncepcja Zintegrowanych Systemów Zarządzania, która je ze sobą łączy.

Wprowadzenie ZSZ może przybierać różne formy [ 7]:

• budowy systemu zintegrowanego,

• budowy systemu zarządzania związanego z jednym obszarem i stopniowa integracja kolejnych systemów z systemem istniejącym,

• budowa częściowo zintegrowanych systemów, np. integracja w zakresie dwóch obszarów i połączenie z trzecim,

• budowa oddzielnych systemów zarządzania poszczególnymi obszarami.

Budowanie i wdrażanie ZSZ jest tematem budzącym spore kontrowersje w zainteresowanym tym problemem środowisku, co przysparza temu pomysłowi zarówno sympatyków jak i sceptyków. Centralnym punktem niezgody jest stosunek do zasadności ponoszenia kosztów integracji, ograniczeń zlokalizowanych wewnątrz i na zewnątrz organizacji oraz horyzontu czasowego integracji.

Głównym przemawiającym za integracją faktem jest ogromne podobieństwo w elementach strukturalnych systemów zarządzania [7]:

• polityka i planowanie,

• organizacja i personel,

• komunikacja,

• ocena.

Zapewnienie jednego, spójnego systemu zarządzania przedsiębiorstwem wymaga zidentyfikowania podstawowych elementów tych systemów oraz możliwości takiego ich kształtowania, aby spełniały jednocześnie kryteria ekonomiczne funkcjonowania firmy oraz wymagania zawarte w normach ISO serii 9000, ISO serii 14000, PN serii 18000. Identyfikację i zestawienie podobieństw elementów systemów zarządzania przedstawia tabela 1., natomiast model ZSZ przedstawia rysunek 14. [7].

Tab.1. Zbieżność elementów systemów zarządzania zawartych w normach PN-EN-ISO 9001, PN-EN-ISO 14001, PN-N-18001. Źródło [7].

Powiązania między wymaganiami norm
PN-N-18001	PN-EN-14001	PN-EN-9001
4.1. Wymagania ogólne	4.1. Wymagania ogólne	4.2. System jakości 4.2.1. Postanowienia ogólne
4.2. Zaangażowanie kierownictwa i polityka bezpieczeństwa pracy	4.2. Polityka środowiskowa	4.1. Odpowiedzialność kierownictwa. 4.1.1. Polityka jakości
4.2 Planowanie 4.3.1 Wymagania ogólne		4.2. System jakości 4.2.3. Planowanie jakości
4.3. Planowanie 4.3.2. Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka	4.3. Planowanie 4.3.1.Aspekty środowiskowe	4.4. Sterowanie projektem 4.4.4. Dane wejściowe do projektowania 4.4.5. Dane wyjściowe z projektowania
4.3 Planowanie 4.3.3. Wymagania prawne i inne	4.3 Planowanie 4.3.2. Wymagania prawne i inne	4.4. Sterowanie projektem 4.4.4. Dane wejściowe do projektowania 4.4.5. Dane wyjściowe z projektowania 4.9. Sterowanie procesem
4.3. Planowanie 4.3.4. Cele ogólne i szczegółowe	4.3. Planowanie 4.3.2. Cele i zadania	4.2. System jakości 4.2.3. Planowanie jakości
4.3. Planowanie 4.3.5. Planowanie działań	4.3. Planowanie 4.3.3. Program zarządzania środowiskiem	4.2. System jakości 4.2.3. Planowanie jakości
4.4 Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.1. Struktura, odpowiedzialność i uprawnienia	4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.1. Struktura, odpowiedzialność	4.1. Odpowiedzialność kierownictwa. 4.1.2.1. Odpowiedzialność i uprawnienia 4.1.2.2. Środki
4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.2. Zapewnienie zasobów	4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.1. Struktura, odpowiedzialność	4.1. Odpowiedzialność kierownictwa. 4.1.2.2. Środki
4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.3. Szkolenie, świadomość, kompetencje i motywacja	4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.2. Szkolenie, świadomość i kompetencje	4.18. Szkolenie

Tab.1. Ciąg dalszy.

4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.4. Komunikowanie się	4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.4. Komunikowanie się	4.1. Odpowiedzialność kierownictwa. 4.1.1. Polityka jakości
4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.5. Dokumentacja SZBP	4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.4. Dokumentacja SZŚ 4.4.5. Nadzór nad dokumentacją	4.2. System jakości 4.2.1. Postanowienia ogólne 4.5. Nadzór nad dokumentacją i danymi
4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.6. Sterowanie pracami i działaniami związanymi ze znaczącymi zagrożeniami	4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.6. Sterowanie operacyjne	4.2. System jakości 4.9. Sterowanie procesem
4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.7. Gotowość do reagowania na wypadki przy pracy i awarie	4.4. Wdrażanie i funkcjonowanie 4.4.7. Gotowość na wypadek awarii i reagowanie na awarie
4.5. Sprawdzanie oraz działania korygujące i zapobiegawcze 4.5.1. Monitorowanie	4.5. Sprawdzanie oraz działania korygujące 4.5.1. Monitorowanie i pomiary	4.10. Kontrola i badania 4.10.1.Postanowienia ogólne 4.11. Nadzorowanie wyposażenia do kontroli, badań i pomiarów 4.11.1. Postanowienia ogólne 4.20. Metody statystyczne
4.5. Sprawdzanie oraz działania korygujące i zapobiegawcze 4.5.2. Auditowanie	4.5. Sprawdzanie oraz działania korygujące 4.5.4. Audit SZŚ	4.17. Wewnętrzne audity jakości
4.5. Sprawdzanie oraz działania korygujące i zapobiegawcze 4.5.3. Zapisy	4.5. Sprawdzanie oraz działania korygujące 4.5.3. Zapisy	4.16. Nadzorowanie zapisów dotyczących jakości
4.5. Sprawdzanie oraz działania korygujące i zapobiegawcze 4.5.4. Działania korygujące i zapobiegawcze	4.5. Sprawdzanie oraz działania korygujące 4.5.2. Niezgodności, działania korygujące i zapobiegawcze	4.14. Działania korygujące i zapobiegawcze
4.6. Przegląd wykonywany przez kierownictwo i ciągłe doskonalenie	4.6. Przegląd wykonywany przez kierownictwo	4.1. Odpowiedzialność kierownictwa. 4.1.3. Przegląd wykonywany przez kierownictwo

Rys. 14. Model Zintegrowanego Systemu Zarządzania. Źródło [7].

Integracja systemów zarządzania na podstawie SZJ

To podejście do integracji traktuje SZJ jako podstawową strukturę, w którą wplecione zostaną elementy pozostałych systemów. Do zintegrowania dokumentacji dochodzi tutaj w sposób polegający na osobnym opracowaniu księgi każdego systemu z osobna. Intensywność integracji na poziomie operacyjnych procedur determinuje przede wszystkim siła zależności i wzajemnych powiązań integrowanych systemów oraz precyzyjne zdefiniowanie obszarów i warunków styczności pomiędzy poszczególnymi obszarami. Największy stopień zintegrowania może zostać osiągnięty na poziomie instrukcji, gdzie potencjalnie każda instrukcja może w sobie łączyć elementy wszystkich trzech systemów.

Rys. 15. Struktura dokumentacji ZSZ na bazie SZJ. Źródło [7].

2. Integracja systemów zarządzania w ramach TQM.

TQM jest nowoczesną koncepcją zarządzania przedsiębiorstwem. Jest to filozofia wszechstronnego, zbiorowego wysiłku zorientowanego na ustawiczne doskonalenie organizacji we wszystkich aspektach, sferach i efektach działalności. Obejmuje nie tylko doskonalenie wyrobów czy usług, ale także jakość pracy, technologii, organizacji pracy, procesów marketingowych i wytwórczych zorientowanych na zaspokojenie potrzeb klientów i uczestników organizacji, jej przetrwanie i rozwój.

TQM stanowi rozwinięcie kompleksowego sterowania jakością. Początkowo pojęcie to związane było ze sposobem integrowania różnych działań w dziedzinie jakości, które umożliwiałyby prowadzenie produkcji i dostarczanie usług możliwie najmniejszym kosztem przy pełnym zadowoleniu klienta zarówno zewnętrznego, jak i wewnętrznego. Następnie, wskutek dynamicznego rozwijania się systemowego podejścia do zarządzania różnymi obszarami organizacji, zaczęto TQM postrzegać jako klamrę spinającą funkcjonujące w firmie systemy zarządzania, w szczególności obejmujące obszary jakości, bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska naturalnego.

Do integracji tych systemów może dochodzić na co najmniej trzech poziomach [7]:

• polityki – sformułowanie jednej zintegrowanej polityki organizacji,

• podsystemów – znajdowanie optymalnych rozwiązań w zakresie poszczególnych obszarów działalności przedsiębiorstwa,

• dokumentacji – określenie wspólnych elementów norm dotyczących zarządzania jakością, bezpieczeństwem pracy i ochroną środowiska naturalnego,

tak, aby można było realizować elementarne cele TQM, którymi są:

• zdobycie i utrzymanie klienta,

• zadowolenie klienta zewnętrznego i wewnętrznego,

• zdobywanie lub utrzymanie rynku,

• uzyskiwanie pozytywnych efektów ekonomicznych.

Integracja w organizacji systemów zarządzania w ramach TQM składa się z następujących kroków:

• ukształtowanie i przyjęcie wizji rozwoju organizacji,

• określenie misji, jaką chce organizacja pełnić w społeczeństwie,

• przyjęcie wartości, jakich organizacja będzie przestrzegać podczas realizacji misji,

• wyodrębnienie funkcjonujących podsystemów i identyfikacja zachodzących w organizacji procesów,

• bliższe scharakteryzowanie podsystemów i procedur zarządzania.

Najważniejszym dokumentem integrującym obszary: jakości, bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska naturalnego jest wspólna Księga Zintegrowanego Systemu Zarządzania opisująca na poziomie strategicznym strukturę oraz podstawowe elementy całego ZSZ przedsiębiorstwem zgodnego z koncepcją TQM. Wskazane jest zachowanie jednolitego i spójnego charakteru opisu całego ZSZ tak, aby nadana została jednakowa ranga wszystkim opisywanym obszarom zarządzania.

Rys. 16. Struktura dokumentacji ZSZ w ramach TQM. Źródło [7].

Ze Zintegrowanego Systemu Zarządzania płynie szereg korzyści; do najważniejszych z nich można zaliczyć:

• objęcie systemem zarządzania więcej niż jednej dziedziny działalności przedsiębiorstwa,

• nadanie tej samej rangi problemom zarządzania obszarami poddanymi integracji,

• ujednolicenie dokumentacji ZSZ oraz czynności związanych z jej funkcjonowaniem,

• spójny dla wszystkich obszarów cykl doskonalenia systemu,

• minimalizacja ilościowa procedur i instrukcji,

• redukcja nakładów związanych z wdrażaniem i funkcjonowaniem ZSZ,

• ugruntowanie zaufania Klientów do przedsiębiorstwa, w którym system zarządzania opiera się o dowolnie skonfigurowany zespół standardów (norm i ewentualnie wytycznych),

• możliwość uzyskania korzyści większych niż suma "korzyści prostych" z "pojedynczych" systemów zarządzania poszczególnymi obszarami funkcjonowania organizacji – efekt synergii,

• wszechstronne przygotowanie przedsiębiorstwa do sprostania wymogom konkurencyjnego rynku, zwłaszcza rynku Unii Europejskiej.

komentarze

Przeszukaj ePrace

Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.